ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୦୧/୦୮: ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୯ ତାରିଖରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ତଥାପି, ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଚଳିତ ମାସ ଅଗଷ୍ଟ ୭ ତାରିଖରେ ଜାରି କରାଯିବ। ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ନାମାଙ୍କନ ପତ୍ର ଦାଖଲ କରିବାର ଶେଷ ତାରିଖ ଅଗଷ୍ଟ ୨୧ ଏବଂ ଭୋଟିଂ ଦିନ ହିଁ ଫଳାଫଳ ଘୋଷଣା କରାଯିବ।
ଏହା ୨୧ ଜୁଲାଇରେ ପୂର୍ବତନ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜଗଦୀପ ଧନଖଡ଼ଙ୍କ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀକାଳୀନ ଇସ୍ତଫା ପରେ ଆସିଛି। ଗୁରୁବାର, ୩୧ ଜୁଲାଇରେ, ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ଧନଖଡ଼ଙ୍କ ବିଦାୟ ପରେ ଖାଲି ପଡ଼ିଥିବା ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ କଲେଜ ତାଲିକାକୁ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିଥିଲେ। ନିର୍ବାଚନ ସଂସ୍ଥା ଗତ ସପ୍ତାହରେ ରାଜ୍ୟସଭାର ମହାସଚିବ ପିସି ମୋଦିଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନ ଅଧିକାରୀ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ କରି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା।
ଭାରତୀୟ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି କିପରି ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି?
ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଧାରା ୩୨୪ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତର ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ପରିଚାଳନା କରିବାକୁ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିଥିଲା। ଉଚ୍ଚ ଏବଂ ନିମ୍ନ ସଦନର ନିର୍ବାଚିତ ଏବଂ ମନୋନୀତ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ଏକ ନିର୍ବାଚନ କଲେଜ ଭୋଟ ନେବା ପରେ ଏହି ପଦବୀ ପୂରଣ ହୁଏ।
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ନିୟମ, ୧୯୭୪ ର ନିୟମ ୪୦ ମଧ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନକୁ ନିର୍ବାଚନ କଲେଜ ସଦସ୍ୟ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ସଦ୍ୟତମ ଠିକଣାର ଏକ ଅଦ୍ୟତନ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରେ।
ରାଜ୍ୟସଭା ସଚିବାଳୟର ଯୁଗ୍ମ ସଚିବ ଗାରିମା ଜୈନ ଏବଂ ରାଜ୍ୟସଭା ସଚିବାଳୟର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ବିଜୟ କୁମାରଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ସହାୟକ ରିଟର୍ଣ୍ଣିଂ ଅଧିକାରୀ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି।
ଧନଖଡ଼ଙ୍କ ହଠାତ୍ ବିଦାୟ କ’ଣ କାରଣ ଥିଲା?
ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ତାଙ୍କ ପଦରୁ ହଠାତ୍ ବିଦାୟ ପାଇଁ ‘ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାରଣ’ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଏହା ରାଜନୈତିକ କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନାକୁ ବନ୍ଦ କରିପାରି ନଥିଲା। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଜଷ୍ଟିସ୍ ବର୍ମାଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ଶୀଘ୍ର ଗୃହୀତ ହେବା ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ଘଟଣା ଯାହା ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ତାହା ହେଉଛି ଯେତେବେଳେ ଧନଖଡ଼ ଜେପି ନଡ୍ଡା ଏବଂ କିରେନ ରିଜିଜୁ ଉଭୟ ଏକ ବ୍ୟବସାୟ ପରାମର୍ଶଦାତା କମିଟି (BAC) ଅଧିବେଶନରୁ ବାହାରି ବସିଥିଲେ।
ନ୍ୟାୟପାଳିକା ପ୍ରତି ଧନଖଡ଼ଙ୍କ ନିରନ୍ତର ସମାଲୋଚନାକୁ ଏକ ଅତିକ୍ରମଣ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ସେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବିବାଦ ଏବଂ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ। ପୂର୍ବତନ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର କ୍ୟାବିନେଟ ମଧ୍ୟରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଉତ୍ତେଜନା ଏକ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ପାଲଟିଥିଲା। ତଥାପି, ଏହା ଏକ ନବଜାତ ଘଟଣା ନୁହେଁ। 2024 ମସିହାରେ ଭାରତ ବ୍ଲକ ଧନଖରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଉଚ୍ଚ ସଦନରେ ଏକ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲା। କେନ୍ଦ୍ରର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ତାଙ୍କର ନିୟମିତ ବିରୋଧ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଉତ୍ତେଜନାର ମୂଳ କାରଣ ପାଲଟିଥିଲା।
